Mô hình cửa hàng tiện lợi hiện nay chỉ dành cho các thương hiệu nước ngoài -Ảnh minh họa: Quốc Hùng
(TBKTSG Online) - Những gì đang diễn ra cho thấy các nhà bán lẻ nước ngoài đang đầu tư mạnh vào mô hình kinh doanh cửa hàng tiện lợi, mặc dù thời gian hoàn vốn đầu tư ở mảng kinh doanh này không nhanh.
Những người trong ngành tính toán, trung bình phải mất 5-6 năm hoạt động thì một cửa hàng tiện lợi mới có thể hoàn vốn đầu tư. Với các doanh nghiệp trong nước, khoảng thời gian này đủ dài để phát triển một chuỗi lên đến hàng trăm cửa hàng. Nhưng với các nhà bán lẻ nước ngoài thì lại khác, họ vẫn đẩy mạnh việc rót vốn vào mô hình kinh doanh này.
Lần lượt bước vào
Sau những thông tin chuẩn bị vào thị trường Việt Nam từ giữa năm 2015, chuỗi cửa hàng tiện lợi 7-Eleven đang có những động thái về việc tuyển dụng nhân sự ở TPHCM.
Cụ thể, Công ty cổ phần Seven System Việt Nam (đại lý nhượng quyền của 7-Eleven tại Việt Nam) đăng thông tin tuyển dụng nhiều vị trí trên trang web của mình. Điều này có nghĩa, việc "gã khổng lồ" của mô hình kinh doanh cửa hàng tiện lợi chính thức có mặt ở Việt Nam chỉ còn là vấn đề thời gian.
Giới quan sát thị trường cho rằng, sự tham gia của 7-Eleven sẽ góp phần thúc đẩy mô hình kinh doanh cửa hàng tiện lợi trong nước, đi cùng với đó là sự cạnh tranh ngày càng gay gắt hơn dù cho đến nay những doanh nghiệp đến sớm vẫn chưa có lợi nhuận.
Khoảng 3-4 năm trước, khi các thương hiệu cửa hàng tiện lợi (mở cửa 24 giờ/ngày) của các nước bắt đầu xuất hiện ở Sài Gòn, nhiều người tỏ ra hoài nghi về sự thành công của nó bởi "văn hóa xe máy" của đa số người tiêu dùng trong nước sẽ khiến ít người chịu xuống xe, bước vào bên trong cửa hàng để mua sắm.
Mặt khác, sự thuận tiện, vốn là ưu thế của những cửa hàng tiện lợi ở các nước, cũng chưa hẳn có thể được phát huy khi hàng trăm ngàn cửa hàng truyền thống, tiệm tạp hóa đang hiện diện khắp hang cùng ngõ hẻm ở thành phố này. Thời điểm đó, giới phân tích cho rằng, các cửa hàng tiện lợi sẽ rất khó phát huy tác dụng cũng như thu hút người tiêu dùng.
Thế nhưng, đến nay mô hình kinh doanh này đang phát triển nhanh ở TPHCM và Hà Nội, với các thương hiệu lớn của nước ngoài như Family Mart, Ministop, B's mart, Circle K, Shop & Go và sắp tới là 7-Eleven. Thực tế cho thấy, các cửa hàng này có nhóm khách hàng riêng là học sinh, khách du lịch, nhân viên văn phòng. Dù có diện tích nhỏ, nhưng các cửa hàng này đáp ứng khá tốt nhu cầu của khách, cung cấp wifi miễn phí, phòng máy lạnh, có không gian cho khách muốn ăn uống tại chỗ, nhân viên phục vụ lịch sự. Nhiều cửa hàng còn phục vụ cả cơm trưa và cơm tối cho khách. Các yếu tố này đã tạo ra những điểm cộng để giữ chân khách lui tới.
Dù thị trường chưa phát triển mạnh như các nước phát triển, nhưng những người trong cuộc cho biết sẽ tăng cường rót vốn đầu tư nhằm gia tăng độ phủ cũng như độ nhận biết thương hiệu tại hai thành phố lớn nói trên. Mỗi thương hiệu có mặt ở Việt Nam hiện đã phát triển lên đến hàng trăm cửa hàng.
Chẳng hạn, hai chuỗi kinh doanh theo mô hình trên của Nhật Bản là Family Mart và MiniStop đến nay đã đạt tổng cộng hơn 200 điểm bán ở thị trường Việt Nam và đang tiếp tục mở rộng. MiniStop đặt mục tiêu phát triển đến 800 cửa hàng ở Việt Nam. Còn mục tiêu của Family Mart là: sẽ mở 800-1.000 cửa hàng vào năm 2020. Mặc dù chưa có mặt, nhưng 7-Eleven cũng đặt mục tiêu sẽ mở 100 cửa hàng sau ba năm ở Việt Nam và sẽ tăng lên 1.000 cửa hàng trong 10 năm tới.
Chậm hoàn vốn
Cửa hàng tiện lợi hiện còn là nơi tụ tập ăn uống của các học sinh -Ảnh minh họa: Quốc Hùng
Mô hình cửa hàng tiện lợi đã phần nào “đánh” trúng tâm lý người tiêu dùng là muốn mua sắm nhanh, đầy đủ các loại sản phẩm thiết yếu, dịch vụ khách hàng tốt và cơ sở vật chất tiện nghi. Tuy nhiên, so với siêu thị và cửa hàng truyền thống, mô hình cửa hàng tiện lợi, theo các nhà bán lẻ, vẫn kém cạnh tranh do giá bán hàng hóa đắt hơn. Hơn nữa, cửa hàng tiện lợi thường không có thực phẩm tươi sống.
Để giảm giá bán, các chuỗi cửa hàng phải đảm bảo số lượng cửa hàng đủ lớn. Theo các chuyên gia, tối thiểu phải có khoảng 150-200 điểm bán thì mới đạt điểm hòa vốn và bắt đầu có lợi nhuận.
Ông Akihiko Maeda, Tổng giám đốc chuỗi MiniStop tại Việt Nam, cho biết thông thường, mỗi cửa hàng phải mất 5-6 năm mới có thể hoàn vốn. Ông tính toán, phải mở tối thiểu 300 cửa hàng mới đảm bảo có mức lợi nhuận ổn định.
"Dự kiến đến cuối năm nay, MiniStop sẽ đạt được 160 cửa hàng. Chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư và sẽ tính đến chuyện nhượng quyền để giảm chi phí và tối ưu hóa độ phủ cửa hàng", ông Akihiko Maeda cho biết. Hiện nay, chi phí thuê mặt bằng ở các tuyến đường trung tâm đắt đỏ được xem là trở ngại lớn.
Việc tìm kiếm cho đủ số lượng mặt bằng để thỏa những yêu cầu về đầu tư, quản lý, chi phí vận hành đòi hỏi các doanh nghiệp phải trường vốn và có kỹ năng quản trị tốt. Trong khi doanh nghiệp trong nước lại đang yếu cả hai vấn đề này.
Lãnh đạo một doanh nghiệp bán lẻ ở TPHCM cho rằng đầu tư cửa hàng tiện lợi, càng mở càng lỗ nhưng doanh nghiệp vẫn đua nhau giành mặt bằng đẹp, mở rộng chuỗi.
Với kinh nghiệm phát triển ở nhiều thị trường, các nhà bán lẻ nước ngoài vẫn tin tưởng thị trường Việt Nam sẽ phát triển, phần nào sẽ thay thế một lượng lớn cửa hàng tạp hóa truyền thống.
Ông Phidsanu Pongwatana, Giám đốc điều hành MM Mega Market Việt Nam thuộc tập đoàn TCC, cho rằng mô hình kinh doanh siêu thị bán lẻ đơn thuần hiện không còn phát triển ở thị trường trong nước do thói quen mua sắm của người tiêu dùng đã và đang thay đổi. Ông này dự đoán các cửa hàng tiện lợi sẽ lên ngôi vì khi mua sắm người Việt Nam hướng tới sự thuận tiện nhiều hơn.
Ông Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, cũng cho rằng thị trường cửa hàng tiện lợi đang cho thấy có chiều hướng phát triển nhanh gần đây. Tuy nhiên thị trường này đang dành riêng cho các doanh nghiệp nước ngoài vì họ có vốn lớn để theo đường dài và có kinh nghiệm kinh doanh của mô hình này.
Hùng Lê